Ҷашни мавлуди доктори илмҳои филологӣ, профессор Офаридаев Назрӣ муборак бошад!!!

Ҷашни мавлуди доктори илмҳои филологӣ, профессор Офаридаев Назрӣ муборак бошад!!!

Мелоди хуҷастаи устоди гиромиқадр, забоншиноси маъруф, мутахассиси барҷастаи соҳаи ономастика, шахси хоксору самимӣ, доктори илмҳои филологӣ, профессор Назри Офаридаевро ҳайати олимону кормандони Институти илмҳои гуманитарии ба номи Б. Искандаров бо самимияти беандоза табрик гуфта хонаободиву рўзгори хушу осударо барояшон таманно дорем.

Ҳаёт ва фаъолияти Устоди гиромиқадр, доктори илмҳои филологӣ, профессор Офаридаев Назрӣ намунаи барҷастаест, ки масири пурбаракати  тайнамудаи на танҳо як олими сарсупурдаи арсаи илмро инъикос менамояд, балки ифшогари меҳру муҳаббати шахсиятест, ки ба касби интихобнамудаи худ, новобаста аз вазъи сиёсию иқтисодӣ ва иҷтимоӣ, садоқати бемисл дорад.

Ҳар гаҳе ба тадқиқоти Устод назар меандозем, хоҳ он дар ҷодаи забоншиносӣ бошад, хоҳ дар ҷодаи таъриху мардумшиносӣ, мо баръало заминаи қавии дониши комили андӯхтаи муҳаққиқро дида, маҳорат ва малакаи аз ҷониби муҳаққиқ ба умқи масъалаи баррасишаванда пурра фурӯ рафтану гавҳари моҳияти онро суфта гардондану дар тарозуи мантиқ ва услуби дурусти интихобнамуда баркашидан ва то интиҳо ҳал сохтанаш, ҳар як хонандаю донандаи навпайкор ва таҷрибадорро низ муттаассир месозад.

Яке аз хизматҳои бузурги устод дар ҷодаи илми муосири тоҷик ин омўзиш ва таҳќиќи онамастика ва ќисматҳои он мебошад ва дар ин самт яке аз корҳои таҳќиќотии арзишманди устод «Топонимияи таърихии Кўҳистони Бадахшон» мебошад, ки дорои аҳамияти беназир дар таърихи рушди таҳќиќи илми забоншиносӣ мебошад.

Кори дигари илмӣ-бунёдии профессор Офаридаев Н. “Ойкономияи Вилояти Мухтори Куҳистони Бадахшон” (2001) аст, ки ба тадқиқи яке аз бахшҳои омӯхтанашудаи топонимикаи Бадахшон- ойконимия (номҳои нукоти маскун) бахшида шудааст. Олими пуркор номҳои шаҳру навоҳӣ ва деҳоти  ВМКБ бори нахуст аз назари  маъно, сохту таркиб, вижагиҳои луғавӣ ва таърихию этимологӣ мавриди таҳқиқ қарор додааст.

Дар давоми ду соли охир китоби тозанашри устод таҳти унвони “Очерки по топонимии и микротопонимии горного Бадахшана” (Душанбе, 2024) таълиф гардид, ки боз як кори бунёдӣ дар забоншиносӣ ба шумор меравад.

Китоби дигари устод “Асосҳои назариявии таҳияи пайкараҳои забонҳои помирӣ” (Душанбе, 2025), ки барои пажуҳиши масоили гуногуни забонҳои мазкур манбаи муҳимме ба шумор меравад,  дар арафаи мавлуди мубораки устод нашр гардид, ки туҳфаи пурарзиш барои худи устод ва барои ҷомеаи илмии кишвар ба ҳисоб меравад.

Дар умум устод беш аз 10 китоби илмӣ дар соҳаи номшиносӣ ва зиёда аз 200 мақолаҳои илмӣ, илмию оммавӣ ва сиёсиро ба табъ расонидааст, ки ин саҳми шоистаи устод дар соҳаи забоншиносӣ ва дар умум хизмату саҳми бебаҳои устодро дар илми тоҷик нишон медиҳад.

Бори дигар ба устоди арҷманд дар роҳи таҳқиқоти илмӣ, таълиму тарбияи муваффақонаи шогирдон дар ҷодаи саҳми ҳамешагиашон дар илму фарҳанги миллати тоҷик муваффақиятҳои беназир, ҳамчунин тани сиҳат, хотири ҷамъ, сулҳу сафою осмони софу беғубор ва сарбаландию пешрафтҳои илмӣ, таълимӣ ва тарбиявиро таманно дорем.

Асосҳои назариявии таҳияи пайкараҳои забонҳои помирӣ

Бо қарори Шурои олимони Институти илмҳои гуманитарии ба номи Б. Искандарови АМИТ(суратҷаласаи №5 аз 30 маи соли 2025..) ба чоп тавсия гардид

Зери назари

доктори илмҳои филология

Қаландариён Ҳоким Сафар

Муқарризон:

доктори илмҳои  филологӣ, пофессор

Аламшоев М. М.

номзади илмҳои филологӣ

Мирзоев Ш.

Асосҳои назариявии таҳияи пайкараҳои забонҳои помирӣ . – Душанбе: 

       Дар рисола масъалаҳои назариявии забоншиносии пайкаравӣ мавриди баррасии илмӣ қарор гирифтааст. Аз ҷумла, оид ба таърихи таҳияи пайкараҳои забон ва аҳаммияти онҳо барои таҳқиқи паҳлўҳои гуногуни вожагонӣ, фонетика ва сарфу наҳви забонҳои гуногун маълумот дода шуда, амалияи таҳияи сохтори электронии пайкараҳои забонӣ аз омӯхта шуда, тарзҳои татбиқи ин амилияҳо ва назарияҳои мавҷуда дар таҳияи пайкараи электронии забонҳои помирӣ баррасӣ шудааст.

      Рисола барои муҳаққиқони забоншиносии пайкаравӣ, магистрантон, аспирантон, докторантон ва донишҷӯёни риштаи филологии донишгоҳҳо пешбинӣ шудааст.

Теоретические основы создания корпусов памирских языков. -Душанбе: 

       В монографии обсуждается теоретические вопросы корпусной лингвистики. В частности, рассматривается история создания лингвистических корпусов, их значение для изучения вопросов лексики, фонетики, морфологии и синтаксиса различных языков, изучается практика создания электроных структур языковых корпусов и способы использования существующих теоретических и практических предпосылок в создании электронных корпусов памирских языков.

       Книга рассчитана на исследователей корпусной лингвистики, магистрантов, аспирантов, докторантов и студентов филологических специальностей вузов

ISBN  978-9998-ғ77—26-9                     @  Офаридаев Н.

Президент эҳёгари давлатдорӣ, ҳувият ва ваҳдати миллӣ

Ҳақназар Имомназар, ходими илмии ИИГ

Президент эҳёгари давлатдорӣ, ҳувият ва ваҳдати миллӣ

    Сиёсашиносон ва иҷтимошиносон (сотсиологҳо) институти президентиро ҳамчунт  як унсури марказии низоми сиёсӣ-маънавӣ шарҳ дода, таҷлили Рӯзи Президентро барои таҳкими давлатдорӣ, ҳувияти миллӣ ва ваҳдати ҷомеа муассир медонандсоидат мекунад. Дар таърихи миллатҳои куҳанфарҳанги ҷаҳон (таври мисол чинӣ), мақоми пешво, роҳбар дар қатори арзишҳои асосӣ ба мисли замин, осмон, волидайн, устод дорои арзиши хос мебошад. Дар кишварҳои зиёди дунё арҷгузорӣ ба роҳбарону пешвоён, ба хусус ба онҳое, ки дар эҳёи давлатдории худӣ саҳми калидӣ доштаанд, таърихан вуҷуд дошта ва ҳанӯз ҳам ҳамчун яке аз ҷашнҳои миллӣ таҷлил мешавад.  Дар Тоҷикистон институти президентӣ на танҳо мақоми идорӣ, балки арзиши миллӣ ва идеологӣ дорад,  зеро Президенти Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон воқеан ҳам эҳёгари давлатдории таърихӣ, ҳувият ва ваҳдати милӣ мебошад.

1. Рӯзи Президент ҳамчун як ҷузъи фарҳанги сиёсӣ ва институтсионалии давлатдории миллӣ, ки хотироти таърихиро зинда нигоҳ медорад, наслҳоро ба ҳам мепайвандад ва эҳтиром ба манофеъ ва арзишҳои миллиро тарғиб менамояд.
2. Мақоми ниҳодӣ ё институтсионалиии Президент дар низоми давлатдорӣ.

    Тибқи моддаи 64 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Президент дар сохтори ҳокимият сарвари давлат ва ҳомии ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон,  кафили Конститутсия, ва таъмини истиқлолият ва амният мебошад.

3. Паёми сиёсӣ ва аҳамияти иҷтимоии Рӯзи Президенти Тоҷикистон -даъвати мардум барои эҳтиром ба сарзамини аҷдодӣ, давлатдории худӣ, низоми қонун, ва раҳбарии оқилона мебошад.
4. Пайванди Рӯзи Президент ва худшиносии миллӣ,- яъне

як навъ пайванди идеологӣ байни наслҳост, наслҳое, ки барои сулҳ мубориза бурданд ва наслҳое, ки имрӯз Тоҷикистонро дар арсаи ҷаҳонӣ муаррифӣ мекунанд.

    Хизматҳои асосӣ ва бевоситаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Эмомалӣ Раҳмон дар эҳёи давлатсозии миллӣ ҳувият ва ваҳдати миллӣ .

1. Барқарорсозии сулҳ, ваҳдати миллӣ ва эҳёи давлатдории худӣ
2. Таҳкими пояҳои конститутсионӣ ва сиёсати ҳуқуқбунёд
3. Эҳёи иқтисоди миллӣ ва ҳадафҳои стратегӣ
4. Таҳкими сиёсати хориҷӣ ва мақоми байналмилалӣ
5. Эҳёи фарҳанг ва худшиносии миллӣ
6. Рушди ҷомеаи шаҳрвандӣ ва сиёсати иҷтимоӣ

    Ҳама чиз дар қиёс хубтар фаҳмида мешавад. Мо бояд донем, ки дирӯзи мо чӣ гуна буд ва имрӯз то куҷо расидем. Ба таври дигар, ҳамаи ин иқдомҳо ва талошҳои ватанпарастона ва хирадмандонаи Президенти мамлакат барои эҳёи ҳувияти миллӣ, боло бурдани эҳсоси ватандорӣ ва таҳкими фарҳанги давлатдорӣ хизмат кардаанд ва барои наслҳои баъдӣ ҳамчун заминаи боэътимод хизмати боарзиштар хоҳанд кард. Ҳамаи ин хидматҳо собит месозанд, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар эҳёи давлатдории миллӣ нақши таърихӣ ва бунёдӣ дорад, ки дар дохили кишвар ва берун аз он воқеияти инкорнопазир ва шакнопазир аст.

    Бино бар таҳлили мо, нозуктарин масъалае, ки рушди иҷтимоиву иқтисодӣ ва ҳатто  сиёсӣ фарҳангӣ ва амнияти идеологӣ дар Тоҷикистон ба он вобастагӣ дорад, ин зарурати тағйири тафаккур, шуур ва мутобиқ кардани он бо воқеиятҳои замон мебошад. Зеро ба таври куллӣ, воқеият чунин аст, ки менталитети суннатӣ, яъне тарзи тафаккур ва арзишҳои решадор дар ҷомеаи тоҷик, аз як тараф манбаи устуворӣ ва худшиносии ҷомеа бошад, аз сӯи дигар, агар дар шароити ҷаҳонишавӣ ва тағйирёбии иҷтимоӣ бо назарияи илмӣ ва танзими оқилона танзиму ислоҳ, беҳсозӣ нашавад, монеаи суръати пешрафт боқӣ монда метавонад.

    Ба ибораи дигар, агар бе таҳаввул ва мутобиқсозӣ ба замони муосири воқеӣ нигоҳ дошта нашаванд, метавонанд ба монеаи рушди илмӣ, иҷтимоӣ ва сиёсии кишвар ҳам табдил ёбанд. Аз ин рӯ, огоҳонидани мардум аз воқеиятҳо ва таъмини ваҳдати комили он дар атрофи Пешвои миллӣ-мардумӣ, дар шароити ҷаҳони кунунӣ, ҷавоби тамоми ин мушкилот ва таҳдидҳои эҳтимолӣ ва воқеӣ мебошад.

    Набояд лаҳзае фаромӯш кард, ки ҳар рӯзи фаъолияти Президенти Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар асл таърихсозист, тақдирсозист. Ҳар соати зиндагии осудаи ҷомеаи ҳанӯз аз бисёр ҷанбаҳо осебпазир, дар ин дунёи муосири ғайриқобили пешгӯиҳо, натиҷаи соатҳои тӯлонии заҳмати ҳамин Президенти мардумии мамлакат аст. Ҳатто танҳо ба ҳамин воқеият, месазад, ки миллат ба Пешвои маҳбубаш ҳамеша арҷу эҳтиромашро ҳифз кунад ва дар роҳи амалӣ намудани сиёсати ватанпарастонаву мардумии Пешвои тамоми тоҷикони дунё, ба хотири ояндаи дурахшонтар, содиқонаю самимона саҳм бигирад, бо Президенти дар сатҳи ҷаҳонӣ ҳамчун пешво эътироф шудаи худ ифтихор дошта бошад.Зеро роҳу гузинаи дигару беҳтар ба соддагӣ вуҷуд ҳам надорад.