Субҳи 19-уми июни соли 2025, дар доираи таҷлил аз Рӯзи муқаддаси Ваҳдати миллӣ, дар толори бошукӯҳи Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳамоиши илмии ҷумҳуриявии илмию амалӣ баргузор гардид. Ин чорабинӣ, ки зери унвони «Ваҳдати миллӣ – стратегияи ҳифзи суботи дохилӣ ва тақвияти тамаддуни миллӣ» сурат гирифт, бозгӯи равшани аҳамияти меҳварии ваҳдат дар таъмини пойдории давлат ва ҷомеа мебошад.

     Ҳамоишро доктори илмҳои иқтисодӣ, профессор, академик ва Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон муҳтарам Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо сухани расмӣ ифтитоҳ намуда, дар баромади пурмуҳтавои худ аз ваҳдати миллӣ ҳамчун заминаи устувори рушди сиёсӣ, иқтисодӣ ва маънавии кишвар ёдовар шуданд. Зимни суханронӣ таъкид гардид, ки сулҳу субот ва ваҳдат, ба шарофати сиёсати хирадмандонаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ба насли имрӯз шароити бесобиқа барои зиндагии шоиста ва фаъолияти илмӣ фароҳам овардааст.

      Дар раванди ҳамоиш рӯнамоии китоби «28 соли фикру амал» доир гардид, ки ин асари таҳлилӣ ва мустанад бешубҳа манбаи муҳими маърифат ва омӯзиши стратегияҳои созандаи роҳбари давлат маҳсуб меёбад. Китоб аз паёмҳои таърихӣ, ташаббусҳои байналмилалӣ ва раванди ташаккули мактаби сиёсии Пешвои миллат иборат буда, барои муҳаққиқон, донишмандон ва хонандагони васеъ аҳамияти вижа дорад.

      Дар доираи бахши маърузавии ҳамоиш, баромадҳои сатҳи олӣ аз ҷониби шахсиятҳои варзидаи илмӣ ироа гардиданд:

Саломиён Муҳаммаддовуд Қаюм, ноиби Президенти АМИТ, доктори илмҳои филология, профессор, бо мавзӯи «Истиқболи мардуми кишвар аз паёми сулҳофари миллат» дар заминаи иртиботи афкори ҷамъиятӣ бо идеологияи ваҳдат суханронӣ намуданд.

Абдулназарзода Абдулназар Ғоибназар, доктори илмҳои биологӣ, директори Институти биологии Помир ба номи академик Х. Юсуфбеков, дар мавзӯи «Ваҳдат ва рушди илм: робитаи арзишҳои миллӣ бо инкишофи зеҳнӣ ва техникӣ» баромад намуда, паҳлӯҳои мураккаби ваҳдат ва зеҳни созандаро таҳлил намуданд.

Қаландариён Ҳоким Сафар, доктори илмҳои филология, директори Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Б. Искандаров, дар мавзӯи «Ваҳдати миллӣ ва масъулияти иҷтимоӣ» бо такя ба вазифаҳои аҳли илм дар таҳкими арзишҳои миллӣ маърӯза намуданд.

     Ҳамоиш тибқи барномаи мукаммал аз соати 09:00 оғоз гардида, тамоми ҷараёни он бо риояи стандарти баланди илмӣ ва ташкилию фарҳангӣ сурат гирифт. Ин ҳамоиш бо иштироки васеи олимон, муҳаққиқон, устодони Институти гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандаров ва Институти Биологии Помир ба номи академик Худоёр Юсуфбеков илмӣ, намояндагони мақомоти давлатӣ ва аҳли зиё баргузор гардид.

      Дар ҷамъбасти ҳамоиш, ҳамаи иштирокчиён ба хулосае омаданд, ки ваҳдати миллӣ на танҳо меваи ормонҳои таърихии халқи тоҷик, балки шарти бунёдии ҳифзи ҳувияти миллӣ, рушду пешрафт ва суботи пойдор аст. Ба андешаи иштирокчиён, маҳз ваҳдати миллӣ шароити мусоид барои рушди илм, таълим ва фарҳангро дар ҷумҳурӣ таъмин намуда, омилест барои таҳкими нуфузи байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

      Дар интиҳо аз самти роҳбарияти Институти илмҳои гуманитарии АМИТ ва хосатан аз тарафи Президенти Академият Миллии Илмҳои Тоҷикистон низ изҳори сипосу қадрдонӣ аз ҳамаи иштирокчиён, маърӯзачиён ва меҳмонони расмӣ баён гардид. Зикр гардид, ки баргузории чунин ҳамоишҳои илмӣ дар заминаи арзишҳои миллӣ ва ғояи ваҳдат, на танҳо таҷлили як санаи таърихист, балки ибрати наслҳо ва таҳкими рисолати миллӣ мебошад.

     Бо ифтихори бузург ва эҳсоси масъулияти баланди илмӣ, аз санаи 12 то 16 июни соли 2025 дар Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандаров як маросими муҳими илмӣ баргузор гардид. Ин рӯз барои донишҷӯёну омӯзгорон ва тамоми кормандони муассиса ба як рӯзи таърихӣ табдил ёфт.

     Ҳимояи рисолаҳои магистрӣ — қадами устувор ба самти илм ва таҳқиқот

    Дар ин рӯз, магистрантони боистеъдод рисолаҳои илмии худро дар сатҳи магистрӣ бо маҳорати баланди таҳқиқотӣ ва маҳорати суханронӣ ҳимоя намуданд. Ҳар як ҳимоя бо таҳлилҳои амиқ, далелҳои илмӣ ва тавсияҳои муҳими амалӣ муаррифӣ гардид, ки нишонгари сатҳи баланди омодагӣ ва ҷаҳонбинии васеи донишҷӯён ба шумор мерафт.

     Мавзӯъҳои рисолаҳо фарогири масъалаҳои муҳимми иҷтимоӣ, таърихӣ, фарҳангӣ ва забоншиносӣ буданд, ки бозгӯи нақши муассири донишҷӯёни мо дар таҳлили воқеиятҳои замони муосир мебошанд. Аз таърихи маҳалҳо то таҳаввулоти забонӣ, аз масоили иҷтимоӣ то фалсафаи классикӣ — ҳамаи ин мавзӯъҳо бо ҷидду ҷаҳд мавриди омӯзиш қарор гирифтанд.

      Ҳимояи рисолаҳои магистрӣ дар муҳити илмию таҳқиқотии пурмасъулият баргузор гардида, ҳайати комиссияи давлатӣ аз устодони пуртаҷриба ва муҳаққиқони варзида иборат буд. Онҳо бо диққати том ба муҳтавои рисолаҳо, услуби таҳқиқотӣ ва қобилияти аналитикии магистрантон баҳогузорӣ намуданд.

     Ҳамзамон дар санаи 16 июн, зинаи докторантони PhD низ аз имтиҳонҳои давлатӣ бомуваффақият гузаштанж. Баромад ва ҷавобҳои илмии донишҷӯён нишон доданд, ки муҳаққиқони ҷавон бо таҷрибаи мустаҳками илмӣ ва ҷаҳонбинии васеъ ба таҳқиқоти оянда омодаанд. Ин комёбӣ нишон медиҳад, ки мактаби илмии Институт ба рушду тавсеаи илмҳои гуманитарӣ саҳми назаррас дорад.

       Ин рӯйдод на танҳо дастоварди шахсии магистрантону докторантҳо, балки натиҷаи заҳматҳои шабонарӯзии ҳайати омӯзгорӣ ва муҳити илмиву академии Институти мо мебошад. Ҳар як устод, роҳбари илмӣ ва корманди дастгирии таълимӣ дар омода сохтани ин мутахассисони ҷавон саҳми беандоза гузоштааст.

      Роҳбарияти Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандаров ҳамаи хатмкунандагон, муаллифон ва роҳбарони рисолаҳои магистрӣ, инчунин муҳаққиқони дараҷаи PhD-ро бо ин дастоварди илмӣ табрик гуфта, дар роҳи минбаъдаи таҳқиқоти илмӣ ва фаъолияти касбӣ барору комёбиҳои нав орзу мекунад!

      Имрӯз дар Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон марҳилаи муҳим ва ниҳоят масъулиятноки таълимӣ — имтиҳонҳои давлатӣ барои магистрантон ва докторантони PhD оғоз гардид. Ин раванд ба сифати охирин зинаи аттестатсияи хатмкунандагони таҳсилоти олии илмӣ ва академӣ арзёбӣ мешавад, ки бо худ ҷамъбасти заҳмати чандинсолаи таҳсил, таҳқиқ ва таҷрибаомӯзиро дар бар мегирад.

      Имтиҳонҳои давлатӣ барои сатҳи магистратура ва докторантура хусусияти мукаммал, таҳлилӣ ва фарогир дошта, аз хатмкунандагон дониши амиқ, малакаи тадқиқотӣ ва қобилияти ҳимояи хулосаҳои илмиро талаб мекунад. Суолҳо асосан ба мавзӯъҳои муосири илмҳои гуманитарӣ, методологияи таҳқиқотӣ, таҳлили танқидии равандҳои иҷтимоӣ-фарҳангӣ ва андешаҳои муосир равона гардидаанд.

      Ҳайати комиссияҳои имтиҳонӣ, ки аз олимони варзида ва устодони соҳибтаҷриба иборатанд, бо ҷиддият ва масъулияти баланд раванди аттестатсияро назорат менамоянд. Суҳбат бо магистрантон ва докторантон дар муҳити илмӣ, бо такя ба таҳқиқоти инфиродӣ, дастовардҳои илмии шахсӣ ва нақшаҳои рушди минбаъда анҷом меёбад.

      Ҳангоми имтиҳон муҳити академӣ, эҳтиром ва муҳаббати мутақобила миёни устодону донишҷӯён эҳсос мегардид. Суҳбатҳои пурмазмун, муҳокимаи илмӣ ва иштироки фаъолонаи хатмкунандагон фазои воқеии илмиро таҷассум мекарданд.

      Бо боварии комил метавон гуфт, ки Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандаров дар таҳкими пояҳои илмии ҷомеа, омодасозии кадрҳои сатҳи баланди илмӣ ва рушди мактаби таҳқиқоти иҷтимоӣ ва башардӯстона саҳми босазо мегузорад. Бигзор ин рӯз барои ҳамаи хатмкунандагон оғози марҳилаи нави муваффақият, навоварӣ ва хизмат ба миллат гардад.

     Шумо яке аз чеҳраҳои маъруфи фарҳангӣ, рӯзноманигори барҷаста, адиби нотакрор ва муҳаққиқи шуҳратманд ҳастед, ки бо хидматҳои софдилонаву садоқатмандонаатон дар рушди илм, таърих, адабиёт ва журналистикаи тоҷик саҳми муассир гузоштаед. Бо вуҷуди роҳи пурмасъулият ва душвори интихобкардаатон, ҳамеша бо нерӯ, ирода ва хештаншиносии миллӣ қадам ниҳода, ба насли ҷавон намунаи ибрат ва марди андеша ва амал гаштаед.

      Аз саҳфаҳои аввалини рӯзноманигорӣ дар “Бадахшони советӣ” то таъсиси расонаҳои муосири “Помир-Медиа”, аз нахустин таҳқиқотҳо то асарҳои пурмуҳтаво ва адабиётӣ — ҳар як корномаи Шумо ҳамчун муаррифи амиқи таъриху фарҳанги миллӣ хизмат мекунад. Шумо шахсияти нестурезе ҳастед, ки суханатон таъсир дорад, қаламатон нерӯ дорад ва андешаатон бедоргарии фикрӣ аст.

     Дар доираи фаъолияти илмӣ, бо рисолаи амиқи таърихӣ доир ба нақши Шириншоҳ Шоҳтемур ва таваҷҷуҳ ба муҳаққиқӣ, Шумо тавонистед бо истифода аз таҳлили бойгонӣ ва сарчашмаҳои аслӣ мактаби хоси таҳқиқотии худро ба вуҷуд оред. Ин саҳми беназир дар рушди илми таърих ва худшиносии миллӣ мебошад.

      Нашри китобҳо ва асарҳои пурарзиши Шумо — аз “Ҳикоёт” то “Помир, 1937” ва “Куҷое бошам, бо тоҷикон бошам” — имрӯз мавриди омӯзиши муҳаққиқону донишҷӯён дар дохил ва хориҷи кишвар қарор доранд. Чунин қалами пурбору ҷӯянда дар фазои фарҳангии Тоҷикистон басо камёб аст.

      Шумо аввалин шахсияти маъруф ва муассир дар ташкили рӯзноманигории мустақил дар кишвар ба ҳисоб меравед, ки ҳанӯз дар замони буҳронҳои сиёсӣ ва маҳдудиятҳои шадид, каломи озодро ҳифз намуда, ба миллат ва ҷомеа садои ҳақиқатро расонидед. Имрӯз расонаҳое, ки бо Шумо иртибот доранд, ҳамчун манбаи боэътимоди иттилоот шинохта шудаанд.

      Бо унвонҳои баланд, аз ҷумла “Аълочии матбуоти Ҷумҳурии Тоҷикистон”, ҷоизаи ба номи Абулқосим Лоҳутӣ ва узвияти Иттифоқҳои нависандагон ва журналистон, ҷомеа хизмати арзандаи Шуморо эътироф ва арҷгузорӣ мекунад. Шумо арзандаи беҳтарин унвону эҳтиром ва шукӯҳу шараф ҳастед.

     Ба ин муносибати муборак, ба Шумо умри дароз, саодати рӯзгор, бахти фарзандон, илҳоми эҷодӣ ва саломатии бардавом орзу дорем. Бигзор ҳар саҳфаи ҳаётатон бо муҳаббати мардум, шукргузории ҳамкорон ва эътирофи ҷомеа равшан гардад!

      Бо эҳтироми беандоза ва самимияти том,

      Раёсати Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандарови АМИТ