wrapper

Институт

Институт

ЗИҲӢ, ФАРЗАНДИ МИЛЛАТ, РУСТАМИ АСРИ НАВ

Хосият Худоёрбекзода - унвонҷуйи шуъбаи фолклор
ва адабиёти Институти илмҳои гуманитарии ба
номи Баҳодур Искандарови АМИТ
 
ЗИҲӢ, ФАРЗАНДИ МИЛЛАТ, РУСТАМИ АСРИ НАВ
 
     Кори Рустам Рустамона ҳаст!
     Боз фарзанди миллати тоҷик аз минбари баланд баромад намуд, барои ҷаҳониён эҳдо кард. Эҳдо аз сулҳу осоиштагӣ, аз варзишу танумандӣ, аз ҳамкориву ҳамдиливу ҳаммаромӣ. Ифтихорот ва сарбаландӣ ҳаст. Барҳақ аст шеъри устод Абдуллоҳи Раҳнамо, ки
 
       Дар он минбар на танҳо Рустами фарзанди Раҳмон буд
      Дар он соат, дар он минбар, тамоми Тоҷикистон буд.
 
     Бале, дар он минбари баланд бо ҳузури ҷавонсолори миллат тамоми Тоҷикистон ҳузур дошт, зеро аз мароми миллати тоҷик сухан карда шуд. Рустами Эмомалӣ пешниҳоди худро оид ба “Рузи ҷаҳонии футбол”,ки танҳо тараннуми ҳаёти солим ва танумандӣ ҳаст,тақвият бахшид. Ин фарзонаҷавони тоҷик арзишҳои меҳварии футбол, - ҳаммаромӣ, пешбурди фаъолияти дастаҷамъӣ, раванди одилонаи бозӣ ва эҳтироми ҳамдигариро бо усулҳои фаъолияти Созмони Миллати Муттаҳид ҳамсон гуфт ва он чизе ки гуфта шуд, инъикос аз фарҳанги ниёгони милати тоҷик буд, ки вассофи ҳамдигарфаҳмиву дустиву адолат ва танумандиву қаҳрамонӣ буданд.
 
Ҷавони тоҷик андар тахти шоҳони ҷаҳон биншаст,
Ки андар олами имкон хаёле ғайриимкон буд.
Ба фарҳанге, ки дар васфаш ба ҷузъ аҳсант натвон гуфт,
Ба тадбире, ки армони ниёкони пурармон буд.(А.Раҳнамо)
 
     Бояд гуфт ки пешниҳоди муҳтарам Рустами Эмомалӣ, фарзанди миллати тоҷикро СММ пазироӣ намуда,вобаста ба он қатънома қабул кард. Кунун ин пешниҳоди муҳими Рустами Эмомалӣ - Президенти Ассотсиатсияи футболи Осиёи Марказӣ (CAFA) ва Президенти Федератсияи футболи Тоҷикистонро оламиён таҷлил менамоянд. Ҳамасола 25 май дустдорони футбол бо ҳам омада, рузи ҷаҳонии футболро танин менамоянд.
     Пешниҳоди Рустами Эмомалӣ вобаста ба таҷлили 25 май ҳамчун рузи ҷаҳонии футбол,бори нахуст, моҳи феврали соли 2024 баён гардида буд, ки аз ҷониби сокинони мамлакат ҷонибдории амиқро пайдо намуд. Сокинони синну соли гуногун бо баргузории роҳпаймоии оммавӣ, ки моҳи марти соли гузашта дар шаҳри Душанбе баргузор гардида буд, ҳаммаромии худро бо муҳтарам Рустами Эмомалӣ нишон доданд. Дар ин раҳпаймоӣ зиёда аз 10 ҳазор нафар ҷавонону варзишгарон ва сокинони касбу кори гуногуни пойтахт иштирок намуданд. Ин амал дар баробари ҳамовозӣ ва ҷонибдории пешниҳоди Президенти Ассотсиатсияи Футболи Осиёи Марказӣ (CAFA), Президенти Федератсияи футболи Тоҷикистон муҳтарам Рустами Эмомалӣ, ҳамзамон бозгу аз он буд, ки хурду бузурги Тоҷикистон нақши варзишу танумандӣ ва ҳаёти солимро дар пешбурди ҷомеа ва ҳаёти ҳаррузаи худ бараъло эҳсос доранд ва варзишро як рукни фарҳанги миллӣ ва омили солимии ҷомеаву миллат медонанд. Дар ин ҳамоиш ва роҳпаймоӣ иштирокчиён –сокинони Тоҷикистон, бо болидахотирии том ва ҳаммаромӣ нишон доданд,ки бозии футбол қодир аст, ҷавонони давлатҳои дунёро,новобаста аз синну сол, нажод ва миллат, ойину эътиқод, бо ниятҳои нек, ҷиҳати дастгирии ҳаёти солим ва танумандӣ бо ҳам орад.
     Бозии футбол, ки дар ҷаҳон мухлисону дустдорони бешумор дорад,метавонад бо ҷолибияти худ тамоми монеаҳову нофаҳмиҳоро аз байн бибарад, одамонро наздиктар бисозад. Бозии футбол дорои неруи сарҷамъкунанда ва муттаҳидкунанда мебошад,тақозои тарбияи ҷисму руҳи солимро дорад. Ривоҷи бозии футбол дар марҳилаи кунунии ҳассоси ҷаҳон,ки дар он ҳаргуна гурруҳҳои зидди арзишҳои неки инсонӣ тақвият ёфтаистодаанд,басо муҳим мебошад. Тавассути равнақи ин бозии шавқовар метавон руҳияи ҷавононро ба ахлоқи ҳамида,эҳтироми ҳамдигарӣ ва интихоби дурусти ҳаёт ҷалб намуд. Футбол таърихи куҳан дорад ва чандин насли башарро бо тарғиби тарзи ҳаёти солим тарбия намудааст.
     Пешниҳоди муҳтарам Рустами Эмомалӣ -Президенти Ассотсиатсияи Футболи Осиёи Марказӣ (CAFA), Президенти Федератсияи футболи Тоҷикистон,Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон,раиси шаҳри Душанбе низ маҳз аз чунин афкор сарманша мегирад.Ҳадафи ин фарзонаҷавони миллати тоҷик – муҳтарам Рустами Эмомалӣ бо манзури чунин пешниҳод низ он аст,ки тавассути таҷлили рузи ҷаҳонии футбол ҷавонони давлатҳои гуногун боз бо ҳам оянд. Рузи ҷаҳонии футбол боз як баҳонаву воситаи навбатиест баҳри ваҳдатороиву ваҳдатсароиву ваҳдатсозии мардумони дунё,ки дар марҳилаи кунунии таърих ба он ниёзи зиёд аст. Муҳтарам Рустами Эмомалӣ дар мадди аввал худ варзишгар аст, вассофи ҳаёти солим ва танумандӣ, дустдори ин намуди бозии варзишӣ ва аз ин рӯ шавқу рағбатро нисбати муҳимият ва мавқеи футбол дар ҳаёти ҷавонон аз ҳама бештар дарк менамояд. Ин пешниҳод –эълони рузи ҷаҳонии футбол, аз нахуструзи қабули Қатънома натоиҷи неку самарабахш дорад.
     Муҳтарам Рустами Эмомалӣ фарзанди ғаюри миллати тоҷик, варзишгари комгору сиёсатмадори ҷавони ҷаҳони муосир хуб дарк дорад,ки дар ин айёми нооромиҳои Шарқу Ғарб месазад,ки теъдоди чорабиниҳои муттаҳидкунандаву баҳамоварандаи аҳли башар бештар бошанд. Ин пешниҳод аз умқи дили инсондустонаи ин ҷавонписари миллати тоҷик- муҳтарам Рустами Эмомалӣ руҷуъ кардааст, ки танҳо нияти неку самимият ва маҳбубияти хосаро нисбат ба мардумони дунё таҷассумгар мебошад.
    Бо дарки чунин ниятҳои неки фарзанди модари тоҷик, 7 майи соли ҷорӣ Ассамблеяи генералии Созмони Милали Муттаҳид пешниҳоди Рустами Эмомалӣ -Президенти Ассотсиатсияи Футболи Осиёи Марказӣ (CAFA), Президенти Федератсияи футболи Тоҷикистонро оид ба эълони Рӯзи ҷаҳонии футбол пазируфта,вобаста ба он қатъномаро ба тасвиб расонид.Дар қатънома аҳамияти дар руҳияи сулҳ, ҳамфикрӣ, ҳамкории байналхалқӣ, дӯстӣ, таҳаммулпазирӣ ва бе ҳеҷ гуна табъиз гузарондани чорабиниҳои бузурги варзишӣ, ки онҳо хусусияти муттаҳидкунанда ва мусолиматомез доранд, таъкид шудааст.
      Манзури чунин пешниҳоди ба нафъи мардумони дунё дар ин айёми пуртаззод басо саривақтӣ мебошад ва бори дигар шаҳодат аз он аст,ки муҳтарам Рустами Эмомалӣ бо дарки масоили муҳими ҷаҳонӣ ҳамқадами замони худ,фарзанди даврони худ аст. Дастгирии ин гуна пешниҳод дар сатҳи ҷаҳонӣ барои ҷавонони Тоҷикистонӣ ва кулли мухлисони ин намуди бозии варзишӣ мояи ифтихор аст.Таҷлили Рузи ҷаҳонии футбол ҳамзамон боиси он аст,ки теъдоди мухлисони футбол зиёд ва дар маҷмуъ дустдорони ҳаёти солим афзоиш ёбад.
      Дар Тоҷикистон Рузи ҷаҳонии футбол бо Рузи ҷавонони Тоҷикистон ҳамқадам аст. Тавҳамии Рузи ҷавонони Тоҷикистон ва Рузи ҷаҳонии футбол ҳамбастагии ҷавонию варзишро баёнгар мебошад. Бешак футболи тоҷик дар даврони соҳибистиқлолии ватан на танҳо ба ҳайси бозии варзишии шавқовар, балки ҳамчун воситаи муаррифии миллат,вассофи солимият дар мамлакат, рағбат ва шавқ дар ҷодаи ташфиқу тарғиби фарҳанги варзиш, ҳамзамон ҳамчун ҳамқадами замони худ будани ҷавонони Тоҷикитонӣ шинохта мешавад. Бозии футболбозони тоҷик низ ба марҳилаи нави рушди хеш расидааст. Ҳар як голи футболбозони тоҷик ва бозии пирузонаи онҳо боиси фараҳмандии хурду бузурги Тоҷикистон мебошад.
     «Барномаи рушди футбол дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2017-2021», «Барномаи махсуси президенти Федератсияи футболи Тоҷикистон оид ба рушди футбол дар деҳоти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2024», ки бар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш» амалӣ гардиданд, албатта ба рушди футбол дар мамлакат таъсири худро расониданд. Ҳадафҳои асосӣ аз роҳандозии ин барномаҳо рушд бахшидан ба пешрафти бозии футбол дар деҳот, баргузор намудани мусобиқаҳои мухталиф байни дастаҳои футболи деҳот, бозсозӣ ва беҳтар гардонидани сифати майдонҳои футболбозӣ дар деҳот, ҷалби шумораи бештари аҳолӣ ба бозии футбол ва тавассути бозии футбол дар рӯҳияи ватанпарварӣ тарбият намудани наврасону ҷавонон дар деҳоти кишвар мебошад. Ҳамзамон дар таҳрири нав Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш» ва дар заминаи он «Барномаи маҷмуии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2022-2026» ва «Барномаи рушди футбол дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2022-2026» мавриди амал қарор доранд, ки аз ҷумлаи тадбирҳои дар ин самт муҳими Ҳукумати мамлакат маҳсуб меёбанд.
       Дар Паёми Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ,Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз таърихи 28 декабри соли 2024 омадааст, ки “Таъмин намудани рушди соҳаи варзиш яке аз самтҳои афзалиятноки сиёсати иҷтимоии Ҳукумати мамлакат буда, ҳадафи он оммавигардонии варзиш, таҳкими тарзи ҳаёти солим, мусоидат намудан ба омодасозии варзишгарони касбии тоҷик барои иштирок дар мусобиқаҳои сатҳи ҷумҳуриявию байналмилалӣ мебошад. Иштироки фаъоли ҷавонони мо ва пирӯзии онҳо дар мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ, бешубҳа, ба болоравии обрӯи кишварамон мусоидат менамояд. Федератсияи футболи Тоҷикистон дастаҳои иштирокчии мусобиқаро марҳила ба марҳила бо тӯбҳои футболбозӣ ва дигар лавозимоти варзишии футбол таъмин менамоянд”
      Ба ҳамин зайл варзиш дар мамлакат ба як рукни фарҳанг табдил ёфта, ба рушди футбол таваҷҷуҳи махсус равона карда мешавад.Ҷоиз ба гуфтан аст, ки рушди футболи тоҷик дар даврони соҳибистиқлолии Ватан низ бо номи муҳтарам Рустами Эмомалӣ тавҳамии комил дорад. Маҳз ин варзишгару сиёсатмадор футболи тоҷикро дубора ҷон ва қабои нав бахшид.
      Имрузҳо ин ҷавонписари худогоҳи миллат, муҳтарам Рустами Эмомалӣ самараи заҳматҳои худро андар рушди футболи Тоҷикистон ва рушду таваҷҷуҳ ба он дар сатҳи ҷаҳонро ба даст овард. Аз минбари баланд судманд будани пешниҳоди худро, ба нафъи аҳли башар будани онро, инъикоси арзишҳои неки инсонӣ дар онро исботи амиқ намуд.
     Дар рузи ҷавонони Тоҷикистон, ҷавони худогоҳи миллат боз таваҷҷуҳи ҷаҳониёнро ба маромҳои инсондустонаи мадуми тоҷик ҷалб намуд. Ин беҳтарин туҳфа дар ин иди ояндасозони Ватан ва дар ҳақиқат Рустами як Тоҷикистони бузург.
Аҳсан ба фарзанди сазовори падар!
Муфассал ...

ДАСТОВАРДИ НАВ!

Бо самимияти зиёд ва эҳсоси ифтихор иттилоъ медиҳем, ки донишҷӯи курси сеюми PhD шуъбаи фолклор ва адабиёти Бадахшони Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандарови АМИТ — Фарзона Тошмамадова дар озмуни шаҳрии «Фурӯғи субҳи доноӣ – китоб аст» дар номинатсияи адабиёти классикӣ сазовори ҷойи сеюм гардид.
Ин дастоварди арзанда натиҷаи заҳмати пайвастаи хонум Тошмамадова, муҳаббати ӯ ба адабиёти классикӣ ва омодагии амиқи илмии ӯст. Ҳамзамон, ин комёбӣ бозгӯйи нақши роҳнамоӣ ва дастгирии устодон дар ҷараёни таҳсилу тадқиқот мебошад, ки бо масъулият ва садоқат дар парвариши насли ҷавони муҳаққиқон саҳм мегузоранд.
Фарзона таҳти роҳбарии илмии устодони бахш, дар муҳити илмии созанда ва бо барномаҳои омӯзишии муосир тавонист, ки малакаи таҳлил, омӯзиши амиқ ва суханвариеро рушд диҳад, ки барои муаррифии асарҳои классикӣ дар сатҳи баланд мусоидат намуд.
Бо камоли эҳтиром донишҷӯи фаъолу меҳнатдӯстамонро табрик намуда, барояш комёбиҳои минбаъда дар таҳқиқоти илмӣ, илҳом ва нерӯи тоза орзу менамоем. Ин комёбӣ ҳамчун як пояи устувори пешрафти шахсӣ ва илмиву фарҳангӣ арзёбӣ мешавад.
Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандаров минбаъд низ бо дастгирии чунин донишҷӯён ва такя бар устодони соҳибтаҷриба, мекӯшад муҳити созандаи илмӣ ва шароити мусоиди таҳқиқро фароҳам созад.
Муфассал ...

Ба ифтихори зодрӯзи муҳаққиқи шинохта ва забоншиноси барҷаста, номзади илмҳои филология, муовини директор оид ба илм ва таълими Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Б. Искандаров — хонум Шаҳло Саиднуриддиновна Некушоева

Ба ифтихори зодрӯзи муҳаққиқи шинохта ва забоншиноси барҷаста, номзади илмҳои филология, муовини директор оид ба илм ва таълими Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Б. Искандаров — хонум Шаҳло Саиднуриддиновна Некушоева
 
     Дар фазои маънавӣ ва илмии кишвар, ки беш аз ҳарвақта ниёз ба чеҳраҳои донишманд, хирадманд ва фидоии илм дорад, шахсияти Некушоева Шаҳло Саиднуриддиновна ҳамчун як намунаи олии муҳаққиқи замони муосир, дорои мақому манзалати хоса мебошанд.
     Фаъолияти илмӣ ва таҳқиқотии Некушоева Шаҳло Саиднуриддиновна, ки ба омӯзиш ва ҳифзи забонҳои камомӯзшудаи помирӣ бахшида шудааст, на танҳо саҳми гаронбаҳо дар илми филология ба шумор меравад, балки дар ҳифзи мероси фарҳангии миллӣ низ нақши арзанда мегузорад.
     Шаҳло Некушоева ҳамчун пажӯҳишгари хирадманд бо тафаккури таҳлилӣ, масъулияти илмӣ ва диди амиқи этнолингвистӣ, мактаби мустақили илмии худро таъсис дода, дар рушду таҳкими он саҳми назаррас доранд. Ҳиссаи мондагори номбурда дар таҳқиқоти лексикаи рӯзгории шуғнониву рӯшонӣ дар доираҳои илмии дохилӣ ва хориҷӣ бо эҳтиром пазируфта шудааст.
    Дар асоси рисолаи номзадии худ, инчунин тавассути асарҳои монографӣ, луғатномаҳо ва мақолаҳои илмӣ, Некушоева Шаҳло Саиднуриддиновна тавонистаанд доираи васеи мутахассисон ва муҳаққиқонро бо захираҳои забонӣ ва фарҳангии Помир ошно созанд.
     Ҳамзамон бо фаъолиятҳои таҳқиқотӣ, яке аз самтҳои муҳими кори муҳаққиқи арзанда роҳнамоӣ ва роҳбарии илмии насли ҷавони муҳаққиқон мебошанд. Бо дастгирии Некушоева Шаҳло Саиднуриддиновна, даҳҳо шогирд, магистрант ва унвонҷӯ ба таҳқиқоти илмӣ ҷалб гардидаанд ва бо роҳнамоии илмии ӯ комёбиҳои шоён ба даст овардаанд.
     Бо фазилатҳои олии инсонӣ, малакаи баланди илмӣ ва садоқати комил ба рисолати пажӯҳишгарӣ, шахсияти Некушоева Шаҳло Саиднуриддиновна дар ҷомеаи илмӣ мавқеи устувор ва намунаи ибрат барои дигарон маҳсуб мешавад.
    Асарҳои илмии чопшудаи муҳаққиқ, аз ҷумла монографияҳо ва мақолаҳои нашршуда дар маҷаллаҳои бонуфузи ватаниву байналмилалӣ, шомили таҳқиқотҳое мебошанд, ки барои омӯзиши консептҳои фарҳангӣ, забонӣ ва тафаккури мардумони кӯҳистон асоси илмии боэътимод мебошанд.
   Айни замон низ таҳқиқоти Шаҳло Саиднуриддиновна дар самти забоншиносии когнитивӣ бо ҷиддияти илмию методӣ идома дорад ва мавзӯи доктории таҳти унвони “Лингвокогнитивные аспекты концепта ДОМ в шугнано-рушанской группе памирских языков” яке аз самтҳои наву муҳим дар илми забоншиносӣ ба ҳисоб меравад.
     Ба муносибати зодрӯзи муҳаққиқи муҳтарами соҳаи филология ва ходими фидоии илм — Некушоева Шаҳло Саиднуриддиновна, ҳайати Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандаров бо камоли самимият ва эҳтиром беҳтарин таманниёт ва орзуву дуоҳои некро иброз медорад.
      Орзуманди онем, ки рӯзгори ин шахсияти пурифтихор ҳамеша саршор аз саломатии комил, нерӯи тоза, илҳоми эҷодӣ ва комёбиҳои пайдарпай бошад. Бигзор муҳаббати шогирдон, эҳтироми ҳамкорон ва арҷгузории аҳли илм ҳамқадами ҳаёти маънавӣ ва фаъолияти илмиву таҳқиқотии эшон бимонад.
 
Бо эҳтироми амиқ ва сидқии илмӣ,
Ҳайати илмии Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандаров,
ҳамчунин шогирдон ва дӯстдорони илму фарҳанг
Муфассал ...