
Институт

- Панҷшанбе, 01 Май 2025
КОНФЕРЕНСИЯИ ИЛМӢ - АМАЛӢ ТАҲТИ УНВОНИ «ТЕХНОЛОГИЯИ РАҚАМӢ ҲАМЧУН ПАРАДИГМАИ НАВИ РУШДИ ИҚТИСОДӢ: ХУСУСИЯТҲО, ТАМОЮЛҲО ВА ТАТБИҚИ ИМКОНИЯТҲО»
29 апрели соли 2025 дар толори Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Б. Искандарови АМИТ конференсияи илмӣ-амалӣ таҳти унвони «ТЕХНОЛОГИЯИ РАҚАМӢ ҲАМЧУН ПАРАДИГМАИ НАВИ РУШДИ ИҚТИСОДӢ: ХУСУСИЯТҲО, ТАМОЮЛҲО ВА ТАТБИҚИ ИМКОНИЯТҲО» бо шукуҳ ва сатҳи баланд баргузор гардид.
Сухани ифтитоҳиро директори Институт, доктори илмҳои филологӣ Қаландариён Ҳоким Сафар баён намуда, зарурати рушди инфрасохтори рақамӣ ва татбиқи технологияҳои навро дар таҳкими пояҳои иқтисодиёти миллӣ ва рушди ҷомеа таъкид намуданд.
Қисмати маърӯзаҳо бо баромадҳои сатҳи баланд ва муҳтавои илмӣ оғоз гардид.
Сайфуллоева О.А., ходими калони илмӣ, дар мавзӯи «Барномаҳои хурд ва усулҳои инноватсионии технологияҳои рақамӣ дар идоракунии системаи маориф» суханронӣ намуда, роҳҳои татбиқи технологияҳои рақамиро дар низоми таҳсилот муаррифӣ намуданд.
Елчибеков Хушбахт, мутахассиси соҳаи бонкдорӣ, маърӯзаи «Пешрафти рақамисозӣ: вазъи кунунии хизматрасониҳои бонкӣ»-ро манзур намуда, имкониятҳои рақамӣ дар рушди хизматрасониҳои молиявӣ ва саҳми онҳо дар иқтисоди муосирро шарҳ доданд.
Наврузбекова Ф.И., роҳбари Console Academy, дар мавзӯи «Истифодаи оқилонаи зеҳни суннӣ: ChatGPT дар ҳаёти шахсӣ ва кори ҳаррӯза» доир ба нақши зеҳни сунъӣ дар самаранокии фаъолияти шахсӣ ва корӣ маърӯзаи ҷолибу омӯзанда пешниҳод карданд.
Ҳар як маърӯза бо муҳокимаҳои фаъоли илмӣ ва саволу ҷавобҳои ҷолиб давом кард.
Иштирокчиёни конференсия, ки бештар аз донишҷӯён ва мутахассисони ҷавон иборат буд, бо саволҳои мушаххас ва баҳсҳои созанда ҷараёни конференсияро ғанӣ гардонд. Мавзӯъҳои муҳокимашуда аз масъалаҳои ҷорӣ ва мубрами рушди рақамисозии иқтисодӣ ва иҷтимоӣ фарогир буданд.
Натиҷаҳои асосии конференсия умедбахш ва таъсиргузор арзёбӣ мегарданд.
Эҳсоси баланди масъулиятшиносӣ ва зарурати ҳамқадам шудан бо ҷаҳони рақамӣ яке аз паёмҳои аслии конференсия гардид.
Мавзӯъҳои баррасишуда барои ташаккули ҷомеаи инноватсионӣ ва рақобатпазир дар заминаи бозорҳои ҷаҳонӣ аҳамияти ҳаётан муҳим доранд.
Конференсияи имрӯза нишон дод, ки рушди технологияҳои рақамӣ дар Тоҷикистон на танҳо як зарурат, балки шарти асосии пешрафти устувор ва фарогири кишвар мебошад.
Ҳамчунин, таҷрибаи созанда ва муҳокимаҳои омӯзанда заминаи хубе барои ташкили чорабиниҳои минбаъдаи илмӣ ва амалии сатҳи ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ фароҳам овард.

- Душанбе, 28 Апрел 2025
МАЪРАКАИ НИҲОЛШИНОНӢ ДАР НОҲИЯИ ШУҒНОН
Дар доираи иқдоми ҳифзи муҳити зист ва ободкорию созандагӣ, ҳайати Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандаров дар ҳамкорӣ бо дигар муассисаҳо ва ташкилотҳо дар маъракаи ниҳолшинонӣ дар ноҳияи Шуғнон, деҳаи Шитами Ҷамоати деҳоти Вер фаъолона ширкат варзид. Ин иқдом дар партави сиёсати созанда ва табиатпарваронаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳандозӣ гардид, ки ҳадафи асосии он сарсабзгардонии минтақа ва таҳкими омили экологӣ мебошад.
Дар ҷараёни чорабинӣ, дар масоҳати васеи 12 гектар, зиёда аз 15 ҳазор дарахтони мевадиҳанда шинонда шуд. Ин кор бо иштироки фаъолонаи сокинон, омӯзгорон, кормандони муассисаҳои илмӣ ва роҳбарияти вилоят, аз ҷумла Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон муҳтарам Мирзонабот Алишер Худобердӣ, баргузор гардид. Ҳамаи иштирокчиён бо ҳисси баланди масъулият ва садоқат ба табиат саҳми арзандаи худро гузоштанд.
Шинондани дарахтон на танҳо як амали рамзӣ, балки як иқдоми стратегӣ дар самти беҳбуди муҳити зист ва таъмини рушди устувори деҳот арзёбӣ мегардад. Бо шинондани дарахтони мевадиҳанда заминаи муҳими иқтисодӣ ва иҷтимоӣ барои ояндагони ноҳия гузошта шуд, ки дар баробари ободонии муҳит, боз дастгирии фаъолияти хоҷагидорӣ ва рушди бахши аграрӣ хоҳад буд.
Иштироки муассисаҳои илмӣ дар чунин чорабиниҳо далели возеҳи ҳамбастагии илм ва амал дар таҳкими фарҳанги табиатпарварӣ ва масъулияти иҷтимоӣ мебошад. Ин ташаббус на танҳо ба сабзгардонии муҳити атроф, балки ба баланд бардоштани маърифати экологии аҳолӣ, бахусус ҷавонон, мусоидат хоҳад кард.
Интизор меравад, ки ниҳолҳои шинондашуда дар ояндаи наздик самари худро диҳанд ва симои деҳаи Шитамро боз ҳам зеботару ободтар гардонанд. Бо ташаббуси роҳбарияти вилоят ва дастгирии аҳолӣ чунин маъракаҳо минбаъд низ идома хоҳанд ёфт ва теъдоди боғҳои мевадиҳанда дар Шуғнон ва дигар минтақаҳои Бадахшон афзоиш хоҳад ёфт.
Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандаров и АМИТ, ҳамчун як муассисаи илмӣ ва иҷтимоӣ, минбаъд низ омода аст дар татбиқи ташаббусҳои сабзу созанда, ки ба ободонии Ватани маҳбубамон равона шудаанд, саҳми фаъол гузорад. Бовар дорем, ки бо талошҳои муштарак мо метавонем муҳити зисти худро муҳофизат ва барои наслҳои оянда фазои сабзтар ва зеботар ба мерос гузорем.

- Душанбе, 21 Апрел 2025
ОСМОНИ СОФ - ҚОСИДИ СУЛҲ
МИРЗОЕВ Шоҳназар - номзади илмҳои
филологӣ, ходими пешбари илмии шуъбаи
забонҳои помирии Институти илмҳои
гуманитарии ба номи академик Б. Искандарови АМИТ
ОСМОНИ СОФ - ҚОСИДИ СУЛҲ
Имрӯз вазъи ҷаҳон ноором аст. Солиёни пеш мамлакатҳои Европаи Ғарбӣ таҳти роҳбарии ИМА ҷаҳонро бо коммунизм метарсонданд. Ҳозир коммунизм қариб, ки аз байн рафтааст ва дар ҷаҳон бояд оромӣ, ҳамдигарфаҳмӣ ва баробарҳуқуқӣ пойдор мешуд. Аммо ин тавр нашуд, ҷаҳон дар остонаи ҷанги сеюми ҷаҳонӣ қарор дорад. Пойгоҳи ин ҷанг ба монанди Ҷанги якуми ҷаҳонӣ ва Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ дар Европаи Ғарбӣ қарор дорад. Маҳз бо кӯшиши ҳамин давлатҳо як давлати абарқудрат ба монанди шӯравӣ аз байн рафт. Муносибати ҷумҳурияҳо, ки Иттиҳоди Шӯравиро ташкил медоданд, тезу тунд гардид. Муносибати халқҳои ба ҳам бародар, ки дар солҳои Чанги Бузурги Ватанӣ ҷаҳонро аз фашизми Германия наҷот доданд, канда шуд.
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки 9 сентябри соли 1991 истиқлолияти худро эълон карда буд, ҷанги шаҳрвандӣ оғоз гардид. Дар натиҷаи ин ҷанг, бисёр одамон дучори марг гардиданд, кӯдакон ятим шуданд, қисми мардум аз Ватанашон фирор намуданд. Саркунандагони ин ҷанг мақсад доштанд, ки ба ҳар роҳу воситае, ки набошад, ба сари қудрат оянд. Барои ба ин мақсад расидан онҳо аз хориҷи кишвар маблағ мегирифтанд. Халқи тоҷик ин бадбахтии ба сараш омадаро ҳеҷ фаромуш намекунанд, ки ин бадбахтӣ аз нав боз такрор гардад.
Сардорони гуруҳое, ки ба сари халқи тоҷик бадбахтӣ оварданд, аз марзи мамлакат берун рафтанд, ва имрӯзҳо кӯшиш ба харҷ дода истодаанд, ки вазъи мамлакатро аз нав ноором созанд.
Чи хеле ки маълум аст, имрӯз ҷангҳои иттилоотӣ ба авҷи баланди худ расидааст ва ғосибон аз он хуб истифода мебаранд, то авзои ҷаҳонро ноором созанд. Ин ашхос ягона мақсад доранд, ки ҷаҳони тақсимшударо аз нав ба фоидаашон тақсим намоянд.
Мардуми тоҷик асари безаволи А. Фирдавсӣ “Шоҳнома”-ро доранд. Ин халқ достони “Гуруғли”-ро доранд, ки дар онҳо маҳз сулҳ, бародарӣ, ва ҳамдигарфаҳмӣ тараннум гардидааст. Боварии комил дорам, ки агар ҳамаи мардум ин асарҳоро мутоила менамуданд, дар Тоҷикистон ҳеҷ гоҳ ҷанги шаҳрвандӣ сар намезад.
Бинед, чи хел ҳасудони дар хориҷа қароргирифта мехоҳанд бо ҳар роҳу восита аз воситаҳои иттилоотӣ истифода карда, мехоҳанд вазъи ҷомеаро ноором созанд. Онҳо инро намефаҳманд ва фаҳмидан ҳам намемонанд, ки халқи тоҷик намемонад, ки ҳодисаҳои солҳои 90-уми асри гузашта аз нав такрор шаванд.
Соли 2026 расо 35 сол аз соҳибистиқлолии Ҷумҳурии Тоҷикистон сипарӣ мешавад. Дар ин муддат халқи тоҷик маҳз таҳти роҳбарии бевоситаи Пешвои миллат, Асосгузори сулҳу ваҳдат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мӯҳтарам Эмомали Раҳмон ба ба бисёр комёбиҳо ноил гардид. Сатҳи зиндагии мардум дучанд баланд гардид. Албатта пешрафти ҷомеа бе камбудӣ намешавад ва ин камбудиҳо бояд бо роҳи осоишта ҳалли худро ёбанд.
Дуруст гуфтаанд:
Ҷанг миёни ду кас оташ аст,
Суханчини бадбахт ҳезумкаш аст.
Маҳз ба ҳамин ҷомеа, ки машғули суханчинӣ аст, бояд мубориза бурд.