Устод Мирзо Турсунзода аз зумраи бузургтарин суханварони тоҷик дар даврони муосир ба шумор меравад. Маъруфтарин адибони ҳамзамони шоир ӯро шоири тавоно ва дорои истеъдоди истеъдоди беназир шоирӣ донистаанд. Доир ба ашъори М. Турсунзода, ҳунари суханофаринии ӯ садҳо асару мақолаҳо ба нашр расидаанд. Устод М. Турсунзода идомадиҳандаи анъанаҳои беназири маънавии адабиёти классикӣ маҳсуб меёфтанд. Ашъори шоир дорои манзараҳо, лаҳзаҳо ва образҳои барҷастаи шоирона мебошанд ва мусиқию балоғати шеъри М. Турсунзода дар сатҳи баланд қарор гирифтааст. Бояд ёдовр шуд, ки эҷодиёти шоир ва шахсияти эшон дар замони зиндагиашон аз тарафи шахсиятҳои фарҳангӣ ва адабии сатҳи ҷаҳонӣ мавриди ситоишу баррасии амиқ қарор гирифтааст.

      Дар меросии адабии Мирзо Турсунзода достони “Ҷони ширин” мавқеи шоиста дорад. Дарбораи ҷанбаҳои ғоявӣ ва бадеии достон муҳаққиқон ибрози назар намудаанд.

Мо мехостем чанд андешаи худро дар бораи санъати такрир ё такрор дар ин достон баён кунем. Такрор воситаи муҳимми услубӣ буда, ба мақсади ифодаи малеҳи латофат ва назокату лаҳзаҳои пуризтироб ва сухани ҳаяҷонбахш ба кор бурда мешавад.

     Бо ҳадафи таъкиди фикр, тасвири ҷозабаноки инё он ҳодиса,ашё ва таъсири муайян ба ҳиссиёти хонанда такрори калима, таркибу ибораҳо, ҷумлаҳо, омехта намудани қолабҳои гуногуни наҳвӣ чун воситаҳои услубӣ дар назму наср кор фармуда мешаванд. Оид ба санъати такрор ва намудҳои он дар илми бадеъ маълумот дода шудааст Такрор воситаи сареҳи фикр буда, сарчашмаи он риторикаи Юнони қадим мебошад, ки бо номҳои анафора ва эпифора дар ҳунари суханварӣ маълум мебошанд. Анафора ва эпифора дар Риторикаи анъанавӣ, махсусан дар матнҳои динӣ ба кор бурда мешуданд.

     Такрори бадеӣ дар осри бадеӣ метавонад дар заминаи такрори савтӣ (фонетикӣ), вандӣ (морфемаҳо, ҷузъҳои калима), такрори луғавӣ (такрори вожаҳо), такрори наҳвӣ (қолабҳои наҳвӣ: таркибҳо, ибораҳо, ҷумлаҳо ва ғайра) ифода ёбад.

     Дар достони “Ҷони ширин” бештар такрори луғавӣ ва таркибу тбораҳо барои ифодаи ҷазобияту таъсирбахшии андеша ва мавзунии сухан истифода шуда, аз тарафи дигар баҳри тақвияти муҳаббату садоқату вафодорӣ вожаҳои ҷудогона ва таркибҳо ба кор рафтаанд:

Ҷони ширин ин қадар ҷангам макун,

Ин қадар беҳуда дилтангам макун.

Гашта-гашта аз сафар боз омадам,

Боз ба наздат ба парвоз омадам.

Ин дили ман манзили ёди ту буд,

Ёди рӯи ҳуснободи ту буд.

     Такрори вандӣ: Такрори пешванди феълсози дар бо мақсади таъкиди андешаи иҷтимоӣ, ва ҷалби таваҷҷуҳи хонанда ба ғояи ифода шуда, инчунин ифодаи рисолати иҷтимоии шоир мавриди корбурд қарор гирифтааст.

Аз Ватан гап сар кунӣ дармегирифт,

Дар ба мисли ҳезуми тар мегирифт.

     Такорри пайвандаки гарчи: Бо мақсади тасвири олами ботинии қаҳрамон ва таъкиди иродаи озодхоҳии ӯ дар муборизаи душвору сангини тазодҳои иҷтимоӣ ба кор бурда шудааст.

Бештар хомӯш, гарчи менишаст,

Гарчи камтар сӯи нон мебурд даст.

Дигаронро гарчи ӯ мекард гӯш,

Мекашид ӯ гарчи танбоку хамӯш.

     Шоир таъсирбахш ифода намудани афкори иҷтимоии хеш сермаъноии вожаи гиряро ба этибор гирифта онро чун тазоди услубӣ корбаст намудааст:

Гиряи фарзанд озораш диҳад,

Аз ғазаб қудрат ба гуфтораш диҳад.

Гиря дорад дӯстам аз гиря фарқ,

Талх бошад, гиряи фарзанди Шарқ.

Асрҳо бигрист шарқӣ зор-зор,

Шарқ шуд аз гиряи ӯшӯразор.

Вақти бозӣ, вақти шӯхӣ беибо,

Мекунад Парвизи мо ҳам гиряҳо.

Ҳар куҷо, ки бачча бошад гиря ҳаст,

Лекин он гиря дигар, ин гиря дигар аст.

     Тағйир ёфтани ҷузъҳои феълӣ ва номии феълҳои таркибӣ ва такрори онҳо дар ҳар як мисраъ яке аз махсусиятҳои забони достон буда, мавзунӣ, оҳангнокӣ ва равонии ҳар байтро дар тавъам бо ҳадафи ифодаи занҷирии робитаи вожаю таркибҳоро таъмин намудааст.

Ҳар гаҳе ёди Покистон кунад,

Ёд аз ношод фарзандон кунад.

Дар диёри мо шуд одам арҷманд,

Шуд сари хамгаштаи занҳо баланд.

Гар ба онҳо дил диҳӣ, ҷон медиҳад,

Ҷон ба роҳи аҳду паймон медиҳад.

Боз ҳам омад ба сари ёди Ватан

Ёди фарзанди азизу ёди зан.

     Ҳадафи корбурди вожаи дӯст талқини ғояи дӯстист, ки шиори асосӣ ва кору пайкори М. Турсунзода ҳамчун рисолати иҷтимоӣ чун хати сурх муҳтавои эҷодиёти ӯро фаро гирифтааст.

Дӯстро кас дар сафар бояд шинохт,

Метавон дилро ба ин сон дӯст баст.

    Мегуфт:

    "Сулҳ беҳтарин тӯҳфа ба инсонист."

    Ва ӯ худ — тӯҳфаи гаронбаҳои миллат буду мемонад!

    Аз Қаратоғи зебо ба тамоми олам овозаш расид:

    Аз “Манзараҳои Хуҷанд” то “Қиссаи Ҳиндустон” — ҳама ҷо номи Тоҷикистонро бо ифтихор мебурд.

    Шеърҳояш мисли “Ҳасани аробакаш” ё “Ҷони ширин” имрӯз ҳам моро водор ба фикр мекунанд, ба муҳаббат, ба ватанпарварӣ…

    Имрӯз бо тамоми муҳаббат мегӯем:

    Таваллудат муборак, устоди ҷовид!

    Рӯҳатон шод, ёдатон гиромӣ!

    Бо самимият,

    Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Б. Искандаров

     Есть ценности, которые мы начинаем по-настоящему ценить, только когда рискуем их потерять. Среди них – мир и единство, покой в семье, доме в стране. Это не просто красивые слова в официальных речах, но эти ценности являются незыблемым фундаментом всего, что мы создаем, чем гордимся и во что верим. Это воздух, которым дышит общество, и это земля, на которой растут наши надежды.

     Мир – это не просто отсутствие выстрелов и разрушений. Это состояние, в котором жизнь не сжимается от страха, а, наоборот, расцветает. Это возможность учиться и работать, строить дома и дороги, планировать будущее своих детей, не опасаясь, что завтра все будет разрушено. Мир – это инвестиция в развитие, в благополучие, в саму возможность жить нормальной, полной жизнью. Там, где мир, там есть созидание. Там, где его нет, – лишь руины и боль.

    Единство народа – это вторая, не менее важная опора. Единство не означает единомыслие или отсутствие различий. Наоборот, это симфония множества голосов, культур, традиций, объединенных общей целью и общими ценностями. Это понимание, что, несмотря на различия, мы – части одного целого, одного большого дома. Только в единстве народ становится по-настоящему сильным и устойчивым перед лицом любых вызовов, будь то экономические трудности, природные катаклизмы или внешнее давление.

     Разрозненные нити легко порвать, но сплетенные в крепкий канат – никогда. Покой и спокойствие в стране – это осязаемое ощущение безопасности каждого гражданина. Это уверенность, что закон защитит, что можно спокойно пройти по улице, что твои права и свобода гарантированы. Этот покой позволяет раскрыть потенциал личности, вдохновляет на творчество, способствует развитию науки и культуры. Он создает благоприятную среду для бизнеса и инвестиций, являясь косвенным, но мощным двигателем экономического роста.

Важно помнить, что мир, единство и покой не являются некой данностью, свалившейся с неба. Это результат кропотливого труда многих поколений, мудрости руководителей и, главное, ежедневного выбора каждого гражданина. Это искусство компромисса, умение слушать и слышать друг друга, готовность идти на диалог даже с теми, чьи взгляды отличаются от твоих. Это толерантность и взаимоуважение.

     Наш общий дом – страна – нуждается в постоянной заботе. Беречь мир и единство – значит не поддаваться на провокации, не множить обиды, стремиться к согласию, уважать историю и культуру всех, кто живет рядом. Это ответственность, которая лежит на каждом из нас: от государственного деятеля до учителя, от родителя до школьника. Мир и единство – это не просто условия существования. Это высшие ценности, которые мы строим и защищаем каждый день своими поступками, словами, мыслями.

Это наш самый ценный капитал, наша надежда и гарантия благополучного будущего для нас и наших потомков.

Давайте помнить об этом и беречь наш общий дом вместе.